بافت تاریخی بوشهر پاتوق هنرمندان می‌شود

به گزارش «سیرنگ» به نقل از بامداد جنوب - الهام بهروزی:  بوشهر از جمله شهرهایی است که از دیرباز به‌واسطه فرهنگ غنی و موسیقی نابش در کشور مطرح بوده است. شهری که هنر در رگ و پی مردمانش رسوخ کرده و جزءجزء زندگی‌شان مملو از زیبایی‌های هنری و بصری شده که ملهم از اقلیم، آیین‌ها، رسوم و آدابی است که در این سرزمین جریان دارد و هیچ‌گاه هم از حرکت نمی‌ایستد؛ بلکه از شکلی به شکل دیگر درمی‌آید.

فرهنگ و هنر در این شهر زنده و پر از استعاره‌ها و تصاویری است که از کوچه‎های تنگ و باریک با شناشیرهای چوبی و پنجره‌هایی طاقی با شیشه‌های رنگی برمی‌خیزند و در شبنم‌های شرجی خلیج فارس آرام می‌گیرند. شعرها و قصه‌هایی که از نهاد مردمان این دیار تراوش می‌یابد، همه از جنس بلور احساس و عشق است و نقش‌هایی که بر کاغذ می‌نشیند، ناگفته‌های نهفته در ناخودآگاه جغرافیای این شهر است. در یک کلام این بندر کهن که از تاریخی دیرینه و باپشتوانه برخوردار است، در بطن خود هنرمندان، صنعتگران و ادیبانی را پرورش داده که امروز نامشان موجب درخشش نام «بوشهر» در ایران و جهان شده است. بی‌شک نمایش هنرمندی‌ها و ظرافت طبع صاحبان هنر و ادب این اقلیم نیازمند بستری زیبا و خلاقانه است تا افزون بر بازشناسی پتانسیل هنری این سرزمین، مکانی با چشم‌اندازی منحصربه‌فرد و مزین به دست‌ساخته‌ها و هنرهای خیره‌کننده بومی جنوب ایجاد شود و به شاخصه‌ای ویژه در راستای توسعه گردشگری فرهنگی بوشهر بدل شود.

بدیهی است وقتی به هر شهری که دارای پیشینه فرهنگی و دست‌ساخته‌های هنری و صنایع دستی بومی بی‌نظیری است، سفر می‌کنید با مکانی تاریخی و نوستالوژیک به‌عنوان بازارچه صنایع دستی روبه‌رو می‌شوید که در آن محصولات فرهنگی و هنری و صنایع دستی آن منطقه عرضه می‌شود؛ شوربختانه استان ما در این زمینه فاقد چنین زیرساختی است که در برپایی این فضا نیز خیلی از دستگاه‌های دولتی نقش دارند؛ اما به هر دلیلی این مهم در استان ما همچنان مانند کلافی سردرگم است و راه به جایی نبرده است که البته مسوولیت اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در این زمینه بیش از دستگاه‌های دیگری چون شهرداری، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و... است.

اما با همه اینها شهرداری بوشهر پس از روی کار آمدن سیدنورالدین امیری راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر را در اولویت برنامه‌های فرهنگی خود قرار داد تا ورای پروژه‌های عمرانی، دستی بر سر و روی فرهنگ و هنر این شهر که در زمینه زیرساختی و سخت‌افزاری با کمبودهایی روبه‎‌رو است، کشیده شود و محلی کارشناسی‌شده و البته در خور شأن هنر و هنرمندان بومی استان در بوشهر با عنوان «گذر فرهنگ و هنر» راه‌اندازی شود.

پیش از این شهردار بوشهر در خصوص چگونگی پرورش ایده این گذر گفته است: «من زمانی که طرح گذر فرهنگ و هنر را برای بوشهر پیشنهاد کردم در این زمینه از مسوول یا شهری تاسی نگرفته بودم، بلکه بر اساس دانشی که در حوزه مدیریت شهری داشتم و بر اساس مطالعات و بررسی‌هایی که برای پروژه‌های دانشگاهی‌ام حدود بیست سال پیش در بوشهر انجام داده‌ بودم، متوجه این خلأ بزرگ در عرصه زیرساخت‌های فرهنگی هنری شده بودم. بنابراین در همان ماه‌های آغاز به کارم در شهرداری بوشهر، با مشخص کردن محدوده‌ای به‌دنبال محقق شدن این مهم بودم که حدفاصل دانشکده معماری تا مدرسه تاریخی سعادت برای جانمایی گذر فرهنگ و هنر انتخاب شد که پس از صدور مجوز شورای ترافیک روی جداره و پیاده‌رو این گذر کار و بستر مناسب برای معرفی ظرفیت‌های هنری شهر (شامل تئاتر، هنرهای تجسمی، خوشنویسی، صنایع دستی و...) ایجاد می‌شود.

ایجاد این گذر از آن نظر ضروری بود که اغلب صنعتگران و متخصصان پیشه‌های مختلف مکانی برای ارائه فعالیت خود داشتند؛ اما هنرمندان چنین فضایی را با این چشم‌انداز وسیع در اختیار نداشتند و بر خود واجب دیدم که چنین فضایی را برای آنها در نقطه‌ای مناسب ایجاد کنم و چه جایی بهتر از بافت تاریخی. به امید خدا بعد از گذر فرهنگ و هنر، گذر غذا را هم در سطح شهر اجرائی خواهیم کرد که در این فضا هم انواع غذاها و خوردنی‌های بومی و محلی عرضه می‎شود.»

از این‌رو، با اجرائی‌شدن این گذر در بوشهر، بستر مناسبی برای هنرمندان و گروه‌های هنری برای نمایش و عرضه هنرشان در این بندر تاریخی فراهم می‌شود. سیدنورالدین امیری به‌تازگی در نشست هم‌اندیشی با اعضای انجمن هنرهای تجسمی استان به اجرای زودهنگام گذر فرهنگ و هنر در بوشهر مطرح کرد: ایجاد گذر فرهنگ و هنر یکی از برنامه‌های اولویت‌دار شهرداری بوشهر است که در راستای ارائه آثار و خدمات جامعه هنری استان به شهروندان بوشهری در حدفاصل دبیرستان سعادت تا دانشکده هنر و معماری بوشهر (محله کوتی) اجرائی خواهد شد.

وی در پایان با بیان اینکه تاثیر و توجه به امور فرهنگی را می‌توان در تمام حوزه‌ها حس کرد، بنابراین تمامی دستگاه‌ها باید به این مهم اهتمام ویژه داشته باشند، افزود: حمایت از هنرمندان به‌منظور ارتقای شاخص‌های فرهنگی و هنری یک امر ضروری است و ما با جدیت این موضوع را دنبال می‌کنیم.

مشاور فرهنگی و بازآفرینی بافت تاریخی شهردار بوشهر نیز در خصوص راه‌اندازی این گذر به بامداد جنوب گفت: مجوز شورای ترافیک این گذر صادر شده که پس از نقاشی دیوار، جداره‌سازی، سنگفرش و نورپردازی بهره‌برداری از این گذر ممکن می‌شود.

محمدصادق سعیدی در ادامه با تاکید بر اینکه این گذر به‌گونه‌ای طراحی شده است که مخاطبان از مدرسه سعادت به سمت بافت تاریخی هدایت شوند، افزود: در گذر فرهنگ و هنر بوشهر با اجرای یک‌سری اقدامات بستر مناسب برای عرضه هنر و محصولات فرهنگی و هنری بومی اعم از تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی، صنایع دستی، عکاسی، سینما و ... فراهم می‌شود.

وی در پایان یادآور شد: امید می‌رود با اجرای این طرح افزون بر توسعه هنرهای بومی، نقش بافت تاریخی در توسعه گردشگری فرهنگی شهر پررنگ‌تر از همیشه نمود پیدا کند؛ چراکه معماری منحصربه‌فرد بافت به خودی خود ظرفیت مستعدی در جذب گردشگران است که این ظرفیت با عجین شدن با هنر شاخص بومی می‌تواند چشم‌انداز روشنی را پیش روی فرهنگ استان قرار بدهد.

سرپرست سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر نیز در خصوص ضرورت راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر در بوشهر به بامداد جنوب گفت: استان بوشهر در خود هنرهایی جای داده که هر کدام از آنها از زیبایی‌ و ارزش‌های فرهنگی بی‌نظیری برخوردار است؛ از این رو، شهرداری بوشهر تلاش کرده تا با ایجاد این گذر فضای مناسبی را برای هنرمندان در شاخه‌های گوناگون هنری پدید آورد.

احمد بارگاهی در ادامه با تاکید بر اینکه سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر به حوزه فرهنگ و هنر نگاهی ویژه دارد و درصدد است با اجرائی کردن طرح‌های پرمحتوا و کارآمد با مشارکت انجمن‌ها و تشکل‌های هنری و فرهنگی نقش بسزایی را در پویایی فرهنگ استان ایفا کند، افزود: گذر فرهنگ و هنر در جوار بافت تاریخی می‌تواند فرصتی مستعد و مغتنم برای باروری و به‌روز شدن ارزش‌های فرهنگی استان باشد و همچنین ضمن تقویت ریشه‌های فرهنگی و زایایی هنر این خطه می‌تواند گام استواری در پویایی اقتصاد هنر باشد.

وی در پایان با تاکید بر اینکه یکی از رسالت‌های اساسی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر فرهنگ‌سازی و حمایت از هنر بومی است، تصریح کرد: خوشبختانه هنرمندان بوشهری با تولید محصولات هنری توانسته‌اند نقش شگرفی را در ابعاد مختلف جامعه ایفا کنند و ما نیز درصدد هستیم با حمایت از هنرمندان، ادبیان، نویسندگان، شاعران و فعالان فرهنگی گام اساسی در راستای تقویت فرهنگ و هنر بوشهر برداریم.

در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، گذر فرهنگ و هنر در شش استان در دست اجرا قرار گرفته است که چندی پیش نخستین گذر فرهنگ و هنر با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شیراز افتتاح شد. در استان بوشهر نیز خلأ این فضا به‌شدت احساس می‌شد که با راه‌اندازی این گذر می‌توان به بالندگی سرمایه‌های فرهنگی و بقای هنرهای بومی دل خوش کرد. بدون‌تردید ایجاد چنین فضاهایی در استان‌های مختلف در تقویت محصولات هنری و پویایی اقتصاد هنر بسیار موثر است.

بدون‌شک اقتصاد هنر زمانی پروار می‎شود که ساز و کار مشخصی برای آن تعیین شود؛ ساز و کاری که بر اساس میراث و داشته‌های فرهنگی و هنری و با شناخت پتانسیل‌های شهری و منطقه‌ای ایجاد شده تا گامی استوار در زمینه حفظ، احیا و بازشناسی هنرهای اجدادی که نسل به نسل به جامعه امروز منتقل شده است، برداشته شود. البته در این میان ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از هنرهای بومی برای ماندگاری نیاز به به‌روز شدن دارند؛ چراکه زندگی‌ در حال پیش رفتن به سمت مدرنیته است و زمانی هنرهای بومی می‌توانند به زندگی‌های مدرن پا بگذارند که با حفظ ماهیت خود شکیل‌تر و مناسب با سلیقه انسان مدرن شده باشند تا بتواند در بازار هنر خریداران خود را بیابد.