خالق «دلیران تنگستان» صاحب خیابان شد

به گزارش «سیرنگ» به نقل از روابط عمومی موزه سینمای ایران، مراسم نخستین سال درگذشت زنده یاد همایون شهنواز کارگردان سینما، عصر پنجشنبه ۱۶ اسفندماه در سینماتوگراف موزه سینما برگزار شد.

فاصله اندک بین مرگ و زندگی

در ابتدای این مراسم که با حضور جمعی از مدیران شهری، سینماگران، خانواده و دوستان زنده‌یاد همایون شهنواز برگزار شد، شهباز شهنواز برادر همایون شهنواز) پشت تریبون قرار گرفت و ضمن قدردانی از حضور مهمانان در این مراسم گفت: قبل از هر چیزی وظیفه خودم می‌دانم در این مقطع از کسانی تشکر کنم که در این یک سال سنگ تمام گذاشتند و کمک کردند تا نام همایون بزرگ بماند همچنین از محمدجواد حق‌شناس که به عنوان یک برادر ما را همراهی کرد و محمد ولی‌زاده که کتابی درباره برادرم نوشت تا همایون بیشتر شناخته شود، سپاسگزارم.

وی در ادامه از شهرام اسدی برای تهیه فیلم مستند «آن همایون هنر» تشکر کرد و افزود: آقای حسن‌زاده سردیسی برای همایون ساخته که بسیار زیباست هرچند او همایون را ندیده بود، ولی ساخته او بسیار ارزشمند و خوب است.

شهنواز بیان کرد: مرگ حق است و هرکسی به نحوی از میان ما می‌رود ولی متأسفانه حادثه زمانی بسیار ناگوار و دردناک می‌شود که انتظارش را نداشته باشیم. جریان فوت همایون این چنین بود که او ابتدا در منزل پدری‌مان متوجه نمی‌شود گاز در خانه جمع شده و سپس با کشیدن کبریت باعث انفجار می‌شود. حتی او در ابتدا تصور نمی‌کرد حادثه زیاد سخت باشد اما ۹ روز بعد از حادثه، از میان ما رفت که این نشان می‌دهد فاصله مرگ تا زندگی بسیار کم است.

شهنواز اظهار کرد: هرچند به دلایلی به نوشته‌های او اجازه ساخت ندادند اما او آدمی بود که اصول را زیرپا نمی‌گذاشت، با این وجود صدا و سیما ۳۹ سال حقوق او را نداد. ضمن اینکه گاهی از او می‌خواستند با رأی خودشان فیلمی درباره مصدق و دکتر فاطمی بسازد اما او تن به این کارها نداد.

همایون شهنواز عاشق مردم و ایران بود

در ادامه پوران درخشنده کارگردان سینما به عنوان سخنران دوم این مراسم، مقابل مهمانان قرار گرفت و بیان کرد: بسیار متاسف هستم که یک همکار و دوست عزیز را از دست دادم. او به معنای واقعی عاشق بود به طوری که وقتی طرحی را می‌نوشت آنچنان با اشتیاق از طرحش تعریف می‌کرد که آن فیلم در ذهن ما ساخته می‌شد. همایون شهنواز مردم و زمان خود را به خوبی می‌شناخت و عاشق ایران بود. به یاد دارم در بیمارستان می‌گفت داستانش را تمام می‌کند و مدام امیدوار بود در حالی که ۸۵ درصد سوختگی داشت. همایون عاشق زندگی و مردم بود و دوست نداشت بیکار باشد. هرچند او از کشور رفته بود اما با زحمت به ایران آمده بود و دوست داشت در ایران فیلم بسازد.

این کارگردان اظهار کرد: سریال «دلیران تنگستان» ۱۷ بار بعد از انقلاب از تلویزیون پخش شد اما باز هم به او اجازه کار نمی‌دادند از سوی دیگر حتی نام او را از تیتراژ سریال حذف کرده بودند.

درخشنده در پایان سخنان خود گفت: ما به امید دیده شدن آثارمان توسط مردم زنده‌ایم از سوی دیگر خوشحالم که امروز برای اولین بار خیابانی به نام کارگردان نامگذاری و سردیسی از او ساخته شد. خوشحالم که کسانی وجود دارند که به فکر هنرمندان هستند.

برخی تنها با یک اثر ماندگار می‌شوند

سپس منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما پشت تریبون قرار گرفت و عنوان کرد: من این شانس را داشتم که در فیلم آقای اسدی درباره همایون شهنواز صحبت کنم. زمانی که من وارد رادیو و تلویزیون شدم سال‌ها قبل‌تر از من، همایون در تلویزیون حضور داشت ولی جالب‌تر اینکه زمانی که از رادیو و تلویزیون بیرون آمدم او مدت‌ها قبل از این سازمان خارج شده بود.

وی افزود: آنچه که همه ما به آن اعتقاد داریم این است که هنر و هنرمند ماندگار است. گاهی وقتی می‌شنوم که می‌گویند همایون نتوانست کارهای مورد علاقه‌اش را انجام دهد و من می‌گویم خیلی از ماها نمی‌توانیم همه کارهای مورد پسندمان را انجام دهیم اما اگر یک کار ماندگار انجام دهیم، جای خوشحالی دارد.

در ادامه لادن طاهری سرپرست موزه سینمای ایران در سخنانی کوتاه اظهار کرد: مهم نیست برخی از هنرمندان چند فیلم ساخته‌اند چراکه امثال همایون شهنواز بعد از فوتشان هم تأثیرگذار هستند. در همین رابطه می‌بینیم که یک خیابان را برای او نامگذاری کردند. همه این‌ها از برکت وجود هنرمندی است که در کنار مردم بود و مردم را فراموش نکرد.

ساخت سالی یک سردیس برای بزرگان سینما

سپس رضا حسن‌زاده مجسمه‌ساز و سازنده سردیس همایون شهنواز نیز روی صحنه آمد و گفت: خوشحالم از اینکه این اتفاق از طرف شورای شهر تهران رخ داد تا از هنرمندان به این شکل تجلیل شود.

وی افزود: به مدیرعامل خانه سینما، موزه سینما و شورای شهر اعلام می‌کنم که من سالی یک نیم تنه از بزرگان سینما را به این مجموعه هدیه می‌کنم که البته نیم تنه زنده‌یاد عباس کیارستمی آماده است.

برخی به واسطه همایون شهنواز ۲ بار زاده شدند

در ادامه این مراسم، محمدجواد حق‌شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران پشت تریبون قرار گرفت و عنوان کرد: امروز برای سالگرد همایون شهنواز نیامدید بلکه برای بزرگداشت هنر، دانش، کرامت، اخلاق، ایران دوستی و … اینجا حضور پیدا کردید. همایون شهنواز حداقل در خلق یک اثر بزرگ تاریخ معاصر نقش به سزایی دارد با اینکه به تنگستان تعلق دارم ولی اینجا نمی‌توانم، اعتراف نکنم که رییس‌علی دلواری، خالو حسین دشتی و … ۲ بار زاده شدند؛ یک بار هنگامی که از مادر زاده شدند و یک بار زمانی که «دلیران تنگستان» روی صفحه‌های تلویزیونی متولد شد و اینجا باز باید اعتراف کنم که تولد دوم از اولی ماناتر بود.

وی ادامه داد: رییس‌علی دلواری رئیسی در دلوار بود و این همایون شهنواز بود که او را مظهر دلیران تنگستان کرد و این البته ویژگی هنر سینماست؛ هنری که باید قدر ببیند، بر صدر بنشیند و باید محترم شمرده شود. سینما در واقع نتیجه و خلاصه تمام هنرهای موجود قبل از خود است برای مثال تئاتر، موسیقی، داستان نویسی، ادبیات و … را در سینما به کمال مشاهده می‌کنیم همه این هنرها وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند تبدیل به یک صنعت و همه این‌ها سینما می‌شوند. سینماست که می‌تواند تصویری دقیق درست و شایسته‌تر از گذشته را به آیندگان نشان دهد و پلی بین گذشتگان و آیندگان و مانع از فروپاشی یک تمدن باشد.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران عنوان کرد: بزرگان ما کارنامه ایرانِ فرهنگی هستند. امروز سینمای ایران برگ زرینی برای نام ایران و موجبات اهتزاز پرچم ایران را بر بلندای تاریخ فراهم کرده بنابراین چقدر شایسته است که تهران به عنوان پایتخت شرق شناخته شود.

حق‌شناس افزود: شورای شهر کاری نکرده است اگر یکی از خیابان‌ها را به نام یک کارگردان گذاشته و سردیسی برای کسی تهیه کرده که عمر خود را برای معرفی تاریخ ایرانی گذاشته است. ما شرمنده ایم که چرا نمی‌توانیم کارهای بزرگ‌تری انجام دهیم. این درد را به کجا ببریم که همایون پنجاه سال برای فرهنگ این کشور کار کرد ولی حتی حقوق او را نپرداختند و جزو اخراجی‌های تلویزیون بود، از همین رو بابت این امر سر ما پایین است. من به مسئول این بخش هم گفتم که این یک پارادوکس است که نام کسی که سریالش ۱۷ بار از تلویزیون پخش شد، از تیتراژ اثرش حذف شود.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران توضیح داد: امیدوارم چنین آثاری بیشتر در شهر ما دیده شود و چشم‌ها تنها برج‌های بلند را نبینند و ما از تسلط آهن و بتن رهایی پیدا کنیم و شهرمان بیشتر نفس بکشد.

در بخش دیگر از این مراسم با حضور پوران درخشنده، مدیر کل فرهنگی شهرداری تهران، شاهناز شهنوازی، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، منوچهر شاهسواری، شهرام اسدی کارگردان و … از کتاب «روزگار همایون» نوشته محمد ولی‌زاده رونمایی شد.

ساخت فیلم «آن همایون هنر» برای ادای دین

در ادامه شهرام اسدی کارگردان فیلم «آن همایون هنر» (مستندی درباره همایون شهنواز) پشت تریبون قرار گرفت و اظهار کرد: ۶ ماه قبل از اینکه همایون شهنواز ما را ترک کند از من خواست تا با هم روی فیلمنامه او کار کنیم که این چند ماه دریچه تازه‌ای بود تا او را بشناسم از همین رو من در این مدت بسیار از او آموختم اما متأسفانه این رابطه طولانی نشد و ما او را از دست دادیم بنابراین من این فیلم را برای ادای دین به این دوستی و آموختن‌ها ساختم.

در پایان این مراسم فیلم مستند «آن همایون هنر» برای حضار به نمایش درآمد.