محمد مظفری: تئاتر خیابانی در ایران متاسفانه متولی نداردسیرنگ: تئاتر خیابانی گونهای نوپا در تئاتر کشور است که آنگونه که باید نتوانسته است جایگاه خود را در جامعه بیابد، البته در این میان، بیتوجهی مسوولان هم در گمنامی این هنر نمیتواند بیتاثیر باشد.به گزارش «سیرنگ» به نقل از بامدادجنوب - الهام بهروزی: تئاتر خیابانی گونهای نوپا در تئاتر کشور است که آنگونه که باید نتوانسته است جایگاه خود را در جامعه بیابد، البته در این میان، بیتوجهی مسوولان هم در گمنامی این هنر نمیتواند بیتاثیر باشد. تئاتر خیابانی را تئاتر «اعتراض» هم خواندهاند؛ چون این هنر بسیاری از مشکلات، آسیبها و ناهنجاریهای جامعه را به زبان اعتراض روایت میکند. هنری که از زندگی مردم و جامعه نشأت گرفته و چون آیینهای آنها را در سطح جامعه منعکس میکند. این هنر عموما به آسیبهای اجتماعی نظیر اعتیاد، طلاق، بزهکاری و ... میپردازد و برای مردم گذر با زبانی ساده و قابل فهم و بدون استفاده از هیچ دکور خاصی در محیطی رئال روایت میشود. هنری که میتواند بیشترین نقش را در جذب مخاطب تئاتر داشته باشد، چراکه این هنر عموما در مکانهای عمومی و گذرها برای مردم کوچه و بازار که اصولا مخاطب نیستند، بلکه رهگذرند، به نمایش گذاشته میشود. تئاتر خیابانی که هنری اجتماعی است و بدون واسطه با جامعه در ارتباط است، اغلب آسیبها و ناهنجاریهایی که جامعه با آن دستبه گریبان است، به نمایش میگذارد تا افزون بر نمایش بعد زیباییشناختی و هنری تئاتر، ذهن رهگذران را معطوف به آن موضوع کند و آنها را به تعمق و تفکر وادارد. تئاتر خیابانی متاسفانه هنوز نتوانسته کارکرد خود را به جامعه معرفی کند و نیاز است برای تحقق این مهم مدیران و مسوولان تئاتری نگاه خود را نسبت به تئاتر خیابانی تغییر بدهند و با دید بهتر و حرفهایتری به آن بنگرند. این هنر که در اوایل قرن بیستم میلادی در کشورهایی چون شوروی و بعدها در فرانسه کاربرد سیاسی داشته و صرفا برای ترویج مفاهیم انقلابی و پرولتاریایی (پرولتاریا طبقه است از جامعه که هزینه زندگانی خود را منحصرا از فروش نیروی کار خود بهدست میآورد نه از منافع یک سرمایه) و... شکل گرفت ولی در ادامه چون با مردم کوچه و بازار در ارتباط بود، بعد هنری به خود گرفت و برای نمایش آسیبها و موضوعات اجتماعی به کار برده شد. با این اوصاف، این هنر از قابلیتهای فراوانی برخوردار است و میتواند بسیاری از ارزشها و تفکرات انسانی را ترویج دهد. در بوشهر در سالهای اخیر برخی از گروههای نمایشی بهصورت حرفهای و تخصصی به تولید تئاتر خیابانی مشغول هستند که از جمله این گروهها میتوان به گروههای «نامیرا» و «ایلیا»ی بندر گناوه اشاره کرد. گروه نمایشی «ایلیا» بهسرپرستی محمد مظفری، نویسنده، پژوهشگر و کارگردان تئاتر در سال جاری همچون سال گذشته بسیار پرکار و موفق ظاهر شده است. این گروه نمایش امسال در جشنوارههای معتبری چون ششمین جشنواره تئاتر آیینی رضوی (یاسوج) با نمایش آیینی «برای حکیمه» به نویسندگی و کارگردانی محمد مظفری، بیست و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان (همدان) با اثری بهنام «عروسک سهیلی» به نویسندگی و کارگردانی محمد مظفری و هجدهمین جشنواره تئاتر آیینی-سنتی (تهران) با نمایش «سهیلی» حضور دارد. محمد مظفری از معدود هنرمندان بوشهری است که توجه ویژهای به تئاتر خیابانی دارد. این هنرمند همچنین نقش موثری در زنده بودن و پویایی هنر تئاتر گناوه ایفا میکند و همواره در این سالها کوشیده تا با تولید آثار خیابانی با موضوعات اجتماعی و متاثر از آیینهای بومی و مذهبی نگاه رهگذران و مردم کوچه و بازار را به تئاتر جذب کند اما در این میان نباید این نکته را نادیده گرفت که شوربختانه جدیتی که هنرمندان بوشهری در تولید تئاتر خیابانی برای حضور در جشنوارهها دارند، برای اجرای این آثار در مکانهای عمومی در درون استان ندارند، هر چند در برخی از ماههای خوش آب و هوا شاهد اجرای تعدادی تئاتر خیابانی در سطح استان هستیم اما اجرای این تعداد تئاتر خیابانی نمیتواند نگاه عوام را به تئاتر جذب کند. بنابراین انتظار میرود که انجمن هنرهای نمایشی استان و مسوولان فرهنگی و استانی برای ترویج و معرفی تئاتر خیابانی که بسیار در جذب مخاطب موثر است، نگاه ویژهتر و از نظر مالی حمایتهای بیشتری داشته باشند تا در بیشتر ایام سال شاهد اجرای تئاترهای خیابانی در سطح شهر باشیم و بتوانیم از این طریق نگاه مردم را به هنر تئاتر که هنری فاخر و ارزشی است، بیشتر جذب کنیم. در خصوص تئاتر خیابانی و وضعیت آن در استان گفتوگویی را با محمد مظفری صورت دادیم که در ادامه میآید. تئاتر خیابانی آیا توانسته جایگاه خودش را در استان پیدا کند؟ تئاتر خیابانی در حوزه نمایش کشور مثل بچههای خیابانی است! چون جدی گرفته نمیشود. جایگاهش در میان دولتیها و متولیان تئاتر جدی گرفته نمیشود. برخلاف آن مردم خیلی تئاتر خیابانی را دوست دارند و آن را جدی میگیرندولی خب چیزی که در حوزه فرهنگی خیلی مهم نیست، خواست مردم است!!! مدتی است شاهد اجراهای خیابانی شما در سطح شهر نیستیم، صرفا در جشنوارهها حضور دارید، چرا؟ اینطور نیست اتفاقا تنها گروهی که اجرای عمومی نمایشهایش در طول سال مستمر است گروه نمایشی ایلیاست؛ چه در حوزه نمایش صحنهای و چه خیابانی. بنابراین در کنار حضور در جشنوارهها به اجرای عمومی هم توجه ویژه داریم. البته ما فقط میتوانیم اجرای عمومی با تعداد محدود داشته باشیم و برای اجرای عمومی در تمام استان و به تعداد زیاد نیاز به حمایت است که کسی حمایت نمیکند. برای مثال ما برای دهه کرامت نمایشی آیینی-مذهبی آماده کردیم و از خیلیها خواستیم که کمک کنند تا نمایش اجرای عمومی شود ولی هیچکس جواب مثبت نداد بهجز سازمان بسیج هنرمندان. شما میدانید نمایش خیابانی مثل نمایش صحنهای نیست که بلیتفروشی شود پس درآمدی ندارد و برای اجرای عمومی حتما باید حمایت صورت گیرد. البته یکی از سازمانهایی که یکی دو سال گذشته خوب از نمایشهای خیابانی حمایت کرده و بهصورت تخصصی در حوزه آسیبشناسی از گروههای خیابانی حمایت میکند، معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم دادگستری بوده است. چالشهایی که در تئاتر خیابانی با آن روبهرو هستید، کدام است و چه راهکاری برای حل آنها دارید؟ تئاتر خیابانی در کشور نوپاست، متولی خاصی ندارد، جدی گرفته نمیشود، اعتبار و پشتوانه مالی ندارد و نیاز است که مدیران تئاتری به آن با دید بهتری نگاه کنند و بودجه مشخصی برای آن در نظر گرفته شود. تعامل انجمن هنرهای نمایشی استان با گروههای نمایشی که در زمینه تئاتر خیابانی کار میکنند، چگونه است؟ انجمن هنرهای نمایشی استان تعامل خوبی با گروههای نمایشی که در زمینه تئاتر خیابانی کار میکنند، دارد ولی خود انجمن هم از نبود اعتبار رنج میبرد، پس با کدام اعتبار میتواند به گروههای خیابانی کمک کند؟!! بیشتر در تولید آثار خیابانی به چه موضوعاتی توجه دارید و چرا؟ موضوعات اجتماعی مهمترین دغدغه من در تولید آثار خیابانی است، چون اعتقاد دارم برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی هنر بهترین کارکرد را میتواند داشته باشد. این هنر را کشورهای توسعهیافته خیلی وقت است دارند عملیاتی میکنند ولی در کشور ما خیلی جدی گرفته نمیشوند. بنابراین تئاتر بهخصوص تئاتر خیابانی که قابلیت اجرا در هر مکانی را دارد، میتواند بهعنوان یک رسانه موثر در پیشگیری از آسیبها و آموزش شهروندان نقش پررنگی ایفا کند. آیا در سالهای اخیر توانستید به مخاطبان تئاتر خیابانی بیفزایید و مردم را جذب آن کنید؟ مردم با نمایشهای خیابانی ارتباط خوبی برقرار میکنند. ویژگی خاص این گونه نمایشی این است که شما از کسی دعوت نمیکنید که برای دیدن نمایش به محل خاصی بیاید، بلکه این گروه اجرائی است که به بین مردم میرود و به اجرا میپردازد. همه جامعه در هر سن و قشری مخاطب نمایش خیابانی هستند و ما سعی کردیم در این سالها با تولید آثار متنوع نظر مردم را به این هنر جذب کنیم. در جشنواره آیینی-سنتی با اثری بهنام «سهیلی» حضور دارید، این نمایش چه داستانی را روایت میکند؟ این نمایش آیینی برگرفته از آیینهای دیرین مردم استان است که آن را در قالب نمایشی میدانی و آیینی برای حضور در هجدهمین جشنواره آیینیسنتی آماده کردهایم. امیدوارم بتواند نماینده موفقی برای تئاتر استان و گناوه باشد. چرا محمد مظفری تئاتر خیابانی را برای فعالیت هنریاش انتخاب کرده است؟ چون مخاطب تئاتر خیابانی مردم هستند، مخاطب شما در تئاتر خیابانی آدمهایی هستند که شادی، غم، اضطراب، دغدغه و دلمشغولیهایشان را با تو در میان میگذارند. با بازیگران نمایش همذاتپنداری میکنند و همراه میشوند. با نمایش میخندند، گریه میکنند، میرقصند. یاد میگیرند و بحث و البته بازی میکنند. در تئاتر خیابانی همه چیز شفاف است، هیچ چیز را نمیتوان از دید مخاطب پنهان کرد. چقدر در آثارتان به آیینهای جنوبی توجه دارید؟ و این کار چقدر در حفظ آنها نقش دارد؟ یکی از دغدغههای من در حوزه نمایش آیین است. حدود ده سال است که ضمن پژوهش دراین حوزه نمایشهای زیادی را نیز نوشته و اجرا کردهام. متاسفانه آیینها، مراسم دیرین ما به علت بیتوجهی در حال فراموشی هستند و از نظر من تنها راه نجات آنها توسل به هنر است، بهخصوص هنر نمایش. البته خیلی از آیینها را باید ثبت کرد که در همین زمینه دو سال پیش کتاب «بوشهر؛ سرزمین آیین و مراسم» را چاپ کردم که شامل بیش از ۳۰ آیین و بازی نمایشی است. یکی از اهداف مرکز هنرهای نمایشی جشنوارهزدایی است؛ یعنی تشویق هنرمندان برای تولید آثار برای اجرای عموم نه صرفا جشنواره چقدر با این سیاست موافق هستید؟ تئاتر با جشنواره متولد شده و رشد کرده است. در یونان ببینید تئاتر از دل همین جشنها بیرون آمد. جشنواره جزئی از تئاتر است، پس نمیتوان آن را از تاتر گرفت. اجرای عموم و جشنواره باید هر دو باشد تا تئاتر نفس بکشد. سخن پایانی؟ در پایان باید بگویم که در مملکت ما وقتی پای مشکلات به میان میآید، خیلیها میگویند باید کار فرهنگی کرد ولی به عمل که میرسد هیچکس حاضر نیست کاری کند. بله، درست است، برای حل بسیاری از مشکلات، آموزش شهروندان و... کار فرهنگی جواب میدهد ولی نه با سخنرانی! در میدان عمل است که این اتفاق میافتد. پس آستینها را بالا بزنید و کار فرهنگی کنید. برای کار فرهنگی هم باید از ابزارش استفاده کرد که هنر است. در پایان بر اساس این گفتوگو نتیجه میگیریم که شوربختانه تئاتر خیابانی با وجود اینکه میتواند در انعکاس بسیاری از کاستیها و همچنین ترویج ارزشها و فرهنگ شهروندی بسیار موثر ظاهر شود، همچنان در انزوا بهسر میبرد، انتظار میرود مسوولان از این ظرفیت هنری در راستای فرهنگسازی و پیشگیری از بسیاری از آسیبهای اجتماعی بیشتر از پیش استفاده کنند. اخبار مرتبط: استقبال از نمایش «برای حکیمه» در جشنواره رضوی + تصاویر نشست فرهنگی سکنچه در گناوه برگزار شد + تصاویر جشن آیینی و مذهبی «گره گشو» در گناوه برگزار شد + تصاویر فستیوال حجمهای ماسهای و بازیهای بومی محلی برگزار شد نمایشگاه عکس پیشگیری از آسیب های اجتماعی برپا شد داوران جشنواره استانی تئاتر طنز تنگستان معرفی شدند اجرای نمایش «چی بپوشم؟» در مدارس دخترانه استان بوشهر
اخبار مرتبط
کلمات کلیدی ثبت دیدگاه | فرهنگ و هنر استان بوشهرگفتگو و مصاحبههنرمند نقاش استان بوشهر: نقاشیهایم روضه تصویری است فیلمساز بوشهری:دفاع مقدس به تولید فیلم با استاندارد بینالمللی نیاز دارد هنرمند برجسته استان بوشهر:باند بازی معضل بزرگ هنرهای تجسمی است آرشیو گزارش و یادداشتنگارخانهنمایشخانه |