رویکرد انجمن هنرهای نمایشی استان در زمینه نمایشنامهنویسی و آموزش آن را در سالهای اخیر چگونه ارزیابی میکنید؟
درچند سال اخیر در حوزه نگارش نمایشنامه کارگاههای تخصصی خوبی برگزار شده که در پیشرفت این حوزه بسیار تاثیرگذار بوده و استمرار آن در سالهای آینده بیشک میتواند امیدبخش باشد و آیندهای روشن را در این زمینه نوید دهد. استان بوشهر پر از داستانهای شگرف و مرموز است ولی متاسفانه کمبود دانش و تکنیک نوشتن باعث شده که این قصهها بهدرستی تعریف نشوند و نتوانند مخاطب را جذب کنند.
فکر میکنید در تبلور ایده برای خلق یک نمایشنامه چه عواملی نقش دارند؟
همه چیز از ذهن یک نویسنده میتواند سوژهای برای خلق یک اثر باشد. بهشخصه من خودم رجوع به زندگی شخصی و فردی را ترجیح میدهم. هرچه سوژه شخصیتر باشد، نابتر و دست نویسنده در پرداخت آن بازتر است. البته مطالعه هم خیلی تاثیر دارد و با بالا بردن قدرت ارزیابی و تشخیص کلیشههای متداول این مهم را میسر میکند که سوژه ناب و پختهتر باشد.
اجرای نمایشنامههای نویسندگان هماستانی از سوی کارگردانان تئاتری چقدر میتواند در ماندگاری و رشد نمایشنامهنویسی استان نقش داشته باشد؟
اصلا یکی از اصلیترین مشکلات ما در زمینه نمایشنامه همین است که هرکس خودش برای خودش مینویسد. اگر نویسندگان آثارشان را در اختیار دیگران بگذارند؛ هم محکی برای نوشتههای خودشان است و هم فرصتی برای دیگر کارگردانان. من پارسال نمایشنامهای داشتم که در شهر مشهد، تهران و بابلسر اجرا شد و یا حسین زارعی دوست عزیز من که نمایشنامهاش امسال در هرمزگان اجرا شد. بهندرت این اتفاقات در استان میافتد که نویسندهای متنش خارج از استان از سوی هنرمند غیربومی اجرا شود و این دلیلش ضعف در نگارش نیست؛ بلکه ضعف در انتشار اثر است.
هنر نمایش در خارگ حالش چگونه است؟ آیا مسیر روبه رشدی را در پیش گرفته است؟
در خارگ تئاتر روند روبهرشد و مساعدی دارد اما در حوزه تولید متون نمایشی با ضعف نبود نویسنده مولف مواجه است. تعداد نویسنده در جزیره بهشدت کم است و البته کسانی هم که مینویسند بیشتر به سمت آثار اقتباسی روی آورده که البته این بهعینه بد نیست. بههرحال نگارش اقتباسی هم یک نوع سبک جا افتاده در زمینه نمایشنامه است ولی آنچه موجب رشد نمایشنامهنویسی میشود، نگارش آثار اصل (اورژینال) است. امید است با برگزاری کارگاههای تخصصی افراد بیشتری به سمت نمایشنامهنویسی روی بیاورند و با استفاده از موضوعات و ظرفیتهای اقلیمی و بومی به سمت تولید آثاری اصل و ناب بروند.
وقتی نمایشی مورد نقد واقع میشود، هم در بعد اجرا و هم در بعد متن مورد واکاوی قرار میگیرد، به نظر شما نقد آثار چقدر به پختگی قلم و تبلور ایدههای شما کمک میکند؟
نقد سازنده همیشه راهبردی و کارساز بوده و هست. نقد خوب ذائقه تماشاچی را به نویسنده گوشزد میکند و او را در مسیر درست رهنمود میسازد؛ البته همانقدر که نقد خوب سازنده است، نقد بد ویرانکننده است. نقدهایی که از ذهنیتهای بهشدت شخصی نشأت میگیرند و هیچ هدفی را در بررسی اثر دنبال نمیکنند. اینگونه نقدها نه تنها به رشد کمکی نمیکنند؛ بلکه در جدالی لجوجانه نویسنده را به قهقرا میبرند و به اثر آسیب جدی میزنند.
وجود جشنوارههای نمایشنامهنویسی چقدر به رشد این حوزه کمک میکند؟
جشنوارهها انگیزهای برای نوشتن هستند و سکوی پرتابی برای نویسندگان تازهکار. اگر جشنوارهها با انگیزه معرفی نویسندگان جوان و انتشار آثارشان شکل بگیرند، بسیار میتوانند در رشد نویسندگی در حوزه نمایشنامه مفید باشند. همینطور که مستحضر هستید من خودم از دل یکی از این جشنوارهها معرفی و دیده شدم.
نوشتن در حوزه تئاتر خیابانی سادهتر است یا تئاتر صحنهای؟
تکنیک و سوژه در هر دو نوع نگارش متفاوت است و هیچ کدام هم آسان نیست. اما چون نمایش خیابانی در دل تماشاچی اجرا میشود و اینکه تماشاچی بهصورت ایستاده اثر را تماشا میکند و کوچکترین چیزی میتواند نظر او را به هر سمتی جلب کند. از اینرو، فکر میکنم نمایشنامه خیابانی نیاز به سوژهای بسیار قوی و پرداختی فوقالعاده جذاب دارد و شاید نگارش این نوع نمایشنامهها قدری مشکلتر باشد.
سخن پایانی؟
ممنون از شما که این فرصت را به من دادید و تشکر میکنم از مادرم و دعاهای خیرش که اگر نبود من الان اینجا نبودم. همچنین بهطور ویژه تشکر میکنم از همسرم که پا به پای من در این مسیر پیش میآید و مرا حمایت میکند. برای یک نویسنده هیچ چیز باارزشتر از یک محیط آرام برای نوشتن نیست و همسر من همیشه این محیط را برای من فراهم کرده و همیشه اولین کسی است که آثار مرا میخواند و به من قوت قلب میدهد برای بهتر نوشتن. آرزوی موفقیت میکنم برای همه نویسندگان همشهری، هماستانی وهم میهنیام. ما از دیار فایزیم و صادق چوبک، از دیار منوچهر آتشی و ایرج صغیری ... حیف است که در حوزه نمایشنامه بنام و سرشناس نباشیم. انشاءالله به همت نویسندگان هماستانی این مهم هم تحقق پیدا میکند و در این زمینه هم بهترینها را به جامعه تئاتری ایران معرفی میکنیم.